Senologia, czyli nauka o piersiach

Tytuł chwytliwy, temat poważny, jedno jest pewne - piersi to rzeczywiście niezwykły narząd i jak możemy przeczytać w pierwszym akapicie opisu audycji: "to jedyny narząd, który w życiu pozapłodowym nie tylko zwiększa swoją objętość, ale i zmienia swoje funkcje (...), jest zdolny do produkowania mleka, podlega takim przemianom, jak żaden inny".

Zachęcamy serdecznie do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców", w której gościem red. Krzysztofa Michalskiego był prof. Tadeusz Pieńkowski, szef Kliniki Onkologii Europejskiego Centrum Zdrowia w Otwocku.

Prof. Pieńkowski, który został niedawno wybrany na prezydenta Międzynarodowego Towarzystwa Senologicznego, opowiadał słuchaczom o biologii, zapobieganiu chorobom piersi, o nowych metodach diagnostyki i leczenia chorób piersi oraz o standardach i dostępności do tych nowych metod w Polsce.

Wieczór Odkrywców - Piersi to wyjątkowy narząd człowieka

 Źródło: poradnikzdrowie.pl

Polecamy!

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Czy futurolog to autorytet?

Do napisania poniższego posta zainspirował mnie wywiad z Michio Kaku, amerykańskim fizykiem i futurologiem, przeprowadzony dla "Der Spiegel" (polski przedruk: Forum nr 40, 1-7.10.2012, str. 4-7). Poniżej przedstawiam fragment co najmniej kontrowersyjny: "Ale już same toalety! Będą miały większe możliwości analityczne niż współczesne kliniki! (...) Na pewno toaleta zaopatrzona będzie przynajmniej w chip DNA. Codziennie analizować będzie obecność białka i enzymów i ostrzeże pana, jeśli stwierdzi, że w pańskim organizmie znajdują się komórki rakowe".

Źródło: columbia.edu

O ile nie mam zastrzeżeń odnośnie tego, że chip będzie w stanie (jakkolwiek by nie był skonstruowany) wykrywać białka i antygeny typowe dla komórek nowotworowych, wydalane z naszego organizmu, to jednak ich obecność wcale nie musiałaby świadczyć o procesie nowotworowym. Czemu? Otóż dzięki teorii (popartej licznymi dowodami) nadzoru immunologicznego, opracowanej przez F. Burneta i L. Thomasa w 1957 roku. Okazuje się, że w każdym organizmie cały czas powstają komórki nowotworowe, jednak są one niszczone przez wyspecjalizowane mechanizmy układu odpornościowego. Oczywiście to wszystko prowadzi, w dalszej perspektywie, do selekcji komórek nowotworowych, które potrafią uciec spod nadzoru i wtedy dochodzi do rozwoju nowotworu (tak zmodyfikowana teoria określana jest mianem "immunoediting").

Polskie kieszonkowe EKG!

Tradycyjnie (choć po dłuższej przerwie) zachęcamy do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców" - tym razem gościem red. Krzysztofa Michalskiego był dr Marek Dziubiński, laureat programu INNOWATOR Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Dr Dziubiński jest twórcą kieszonkowego EKG - wynalazku, który zaczyna podbijać amerykański rynek! Pocket ECG daje lekarzowi szansę bieżącego nadzoru zaburzeń pracy serca pacjenta w czasie jego pobytu w domu i umożliwia wykrywanie zmian występujących np. raz na kilka dni lub tygodni oraz rejestrowanie zmian elektrycznej aktywności serca w reakcji na zmianę leków lub sposobu ich dawkowania.

Wieczór Odkrywców - Kieszonkowe EKG z Polski podbija USA 

 Źródło: medical-diagnosis.co.uk

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Witamy po wakacjach!

Witamy z powrotem po dłuższej przerwie wakacyjnej :) bardzo dziękujemy wszystkim za czytaniem naszego bloga pomimo braku aktualności. Powoli ruszamy z nowymi tekstami, w ramach bardziej rozrywkowego materiału prezentujemy poniżej film przedstawiający robota (wytworzonego przez Boston Dynamics, a badania były sponsorowane przez DARPA, jakżeby inaczej), który pobił rekord prędkości Usaina Bolta (jego maksimum to 44,7 km/h w 2009, a robot osiąga 45,5 km/h!!). Co prawda robot konstrukcją naśladuje geparda (tak jak i jego ruchy - przy mniejszej prędkości są to małe skoki, a przy większej dochodzi zgięcie kręgosłupa i wydłużenie skoków), więc oryginałowi jeszcze do pięt nie sięga, ale jego bieg robi wrażenie - oceńcie sami:

Bozon Higgsa a polscy naukowcy

Po dłuższej nieobecności na blogu spowodowanej gorącym okresem w naszym życiu zawodowym wracamy (fanfary) z zaproszeniem do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców", w której gośćmi red. Krzysztofa Michalskiego byli: prof. Grzegorz Wrochna i prof. Leszek Roszkowski, obaj z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Jak pewnie świetnie wiecie na początku lipca CERN ogłosił wyniki badań dotyczących bozonu Higgsa. Eksperymenty w detektorach CMS i ATLAS działających przy LHC (Large Hadron Collider, czyli Wielkim Zderzaczu Hadronów), zaobserwowały nową cząstkę, posiadającą cechy poszukiwanego od kilkudziesięciu lat bozonu Higgsa, który jest ostatnim elementem Modelu Standardowego. Goście audycji opowiadali słuchaczom o próbach opisu wszechświata, o bozonie Higgsa, o Modelu Standardowym, o udziale polskich fizyków w poszukiwaniu boskiej cząstki i o konsekwencji tego odkrycia.

Lądowanie na Księżycu to przy tym drobiazg!

Polecamy!

Źródło: wikipedia.org

 

Bogata flora jelitowa zwiększa poziom szczęścia!

Zespół naukowców z Uniwersytetu w Cork (Irlandia) doszedł do powyższego wniosku, badając myszy pozbawione flory jelitowej w okresie dojrzewania. Okazuje się, że takie "sterylne" zwierzęta miały zmniejszone stężenie serotoniny (a więc i zredukowaną aktywność układu serotoninergicznego) w mózgu. Serotonina natomiast nazywana jest kolokwialnie "hormonem szczęścia", w związku z tym, że neurony posiadające dużo receptorów dla serotoniny znajdują się w ośrodku nagrody w mózgu.

Szczęśliwa myszka. Źródło: 1funny.com

Polacy w Dolinie Krzemowej

Jak co tydzień, zapraszamy do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców", w której red. Krzysztof Michalski rozmawiał z prof. Piotrem Moncarzem z Uniwersytetu Stanforda, który w słynnej Dolinie Krzemowej stworzył Polsko - Amerykański Hub Innowacyjności. Hub ma m.in. promować wynalazki polskich naukowców i ułatwić im zdobycie amerykańskich funduszy na przeprowadzenie badań naukowych. Drugim z gości red. Michalskiego był dr Michał Bieniek z Wrocławskiego Parku Technologicznego - dr Bieniek jest twórcą firmy Apeiron Synthesis i autorem technologii wytwarzania katalizatorów, która według ekspertów ma szansę zawojować Świat.

Wieczór Odkrywców - Na podbój Doliny Krzemowej 

Źródło: forbes.pl

Źródło: Jedynka Polskie Radio
 

Jak odwrócić paraliż?

Źródło: nationalgeographic.com

Wyniki badania przeprowadzonego na szczurach, wskazują jednoznacznie - będzie (jest) to możliwe! Naukowcy z Uniwersytetu w Zurychu leczyli szczury z uszkodzonym rdzeniem kręgowym za pomocą kombinacji specjalnych ćwiczeń fizycznych na bieżni, z użyciem specjalnych "szelek", stymulacji elektrycznej rdzenia, podawania substancji sprzyjających regeneracji nerwów i... czekolady. Po kilku tygodniach szczury w dużej mierze odzyskały sprawność w tylnych (odpowiadających w tym układzie eksperymentalnym dolnym) kończynach, ponadto udowodniono prawie całkowite odnowienie włókien nerwowych i odtworzenie połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi mózgu i obwodowymi komórkami ruchowymi. Na poniższym filmie zaprezentowano efekt terapii (opatrzony komentarzem) :

Nowy typ antykoncepcji dla mężczyzn?

Stworzenie nowego typu antykoncepcji dla mężczyzn może być kwestią krótkiego czasu, w świetle najnowszych doniesień z portalu Science Daily - otóż naukowcom z Uniwersytetu w Edynburgu udało się odkryć gen kluczowy dla rozwoju plemników...

Źródło: portalwiedzy.onet.pl

Inne spojrzenie na kryzys grecki

Nie trzeba być ekonomistą, żeby móc zrozumieć, co się dzieje obecnie ze strefą Euro. Niedawno na portalu New Scientist opublikowano bardzo ciekawy felieton, opisujący spojrzenie biologów, badających ekosystemy. Ważna uwaga na początek - nie przedstawiam tu swojego punktu widzenia na sprawę, ani nie stawiam się w pozycji eurosceptyka, ani euroentuzjasty, nie odnoszę się też do własnych poglądów odnośnie wspólnej waluty ani tym bardziej wejścia Polski do strefy Euro.

Źródło: newscientist.com

Fascynujący świat mrówek

W trakcie 16. Pikniku Naukowego Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik, który odbył się w zeszły weekend w Warszawie, można było m.in. podziwiać świat mrówek oraz dowiedzieć się trochę więcej o tych pracowitych stworzeniach od naukowców z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN. A my zapraszamy Was do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców", w której gościem red. Krzysztofa Michalskiego była prof. Ewa Godzińska z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN - opowiadała o tym, jak funkcjonuje mrówcza społeczność i jaką rolę odgrywają mrówki w przyrodzie.

Wieczór Odkrywców - Mrówki to fascynujący obiekt badań 

Źródło: wymarzonyogrod.pl

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Mikro - łódź podwodna - to możliwe!

Nanoinżynierom (tak, to już nowa specjalizacja) z Uniwersytetu Kalifornijskiego udało się stworzyć łódź podwodną, widzialną jedynie pod mikroskopem, z własnym, chemicznym napędem. Jest ona w stanie zbierać krople oleju - zarówno oliwy, jak i oleju napędowego - w środowisku wodnym, dzięki warstwie tiolowej (związki organiczne podobne do alkoholi, różniące się tym, że zamiast grupy hydroksylowej -OH mają grupę tiolową -SH). Jest to kolejny innowacyjny pomysł na radzenie sobie z wyciekami paliwa z tankowców podczas katastrof (o poprzednim pisaliśmy już wcześniej w artykule o magnetycznym mydle).

Na razie łódź podwodna jest napędzana dzięki reakcji chemicznej, ale naukowcy już myślą o tym, jak stworzyć napęd działający w środowisku, w którym stosowane będą urządzenia, lub sterowany polem elektromagnetycznym. Być może w przyszłości nie będzie już problemów z pozbywaniem się plam ropy z powierzchni mórz, takich jakich doświadczono podczas eksplozji platformy wiertniczej Deepwater Horizon (żeby w pełni ujrzeć skalę zniszczeń polecam fotoreportaż, robi wrażenie; przykładowe zdjęcie poniżej).

Źródło: 990px.pl

Źródło: New Scientist

Synestezja powodem, dla którego "uzdrowiciele" widzą aurę?

Kilka miesięcy temu pisaliśmy o synestetach: Synesteci - dziwacy czy kolejny etap ewolucji?. Dla przypomnienia - synestezja to zdolność do słyszenia kolorów, smakowania słów, wyszukanej wizualizacji liczb, czyli jednym słowem, do postrzegania danego zjawiska więcej niż jednym zmysłem. Kilka dni temu na naszym ulubionym portalu Science Daily pojawiło się doniesienie, że hiszpańscy naukowcy z Wydziału Psychologii Eksperymentalnej na Uniwersytecie w Grenadzie, powiązali synestezję (a w szczególności emocjonalną synestezję) ze zjawiskiem widzenia aury u ludzi. Jest to pierwszy przypadek próby naukowego wyjaśnienia tego ezoterycznego zjawiska, które dla wielu ludzi jest zagadką (i raczej większości z nas nie było dane zobaczenie tej spowijającej ludzkie ciało, świetlistej otoczki... choć znam takich, którzy upierali się, że to widzą, ale miało to miejsce w trakcie hucznej imprezy, więc uważam, że się nie liczy).

Źródło: sciencedaily.com (Nikki Zalewski/Fotolia)

O grafenie w radiowej Jedynce

Na pewno wszyscy, którzy choć trochę interesują się nauką, słyszeli o grafenie, który nazywany jest cudownym materiałem przyszłości - jest to niezwykle lekka i elastyczna warstwa węgla, mocniejsza niż stal, a przewodząca lepiej niż krzem. Najlepszy, wysokiej jakości grafen potrafią wytwarzać... polscy naukowcy z Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie (opracowali nowatorską metodę wytwarzania grafenu do celów przemysłowych).

Jeżeli chcecie się dowiedzieć więcej o grafenie, to zapraszamy do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców", w której gośćmi redaktora Krzysztofa Michalskiego byli: prof. Jacek Baranowski z Wydziału Fizyki UW i badacze z ITME - dr Włodzimierz Strupiński, który jest twórcą najlepszej na świecie metody wytwarzania grafenu, dr Zygmunt Łuczyński i inż. Rafał Koziński.

"Wieczór Odkrywców" - Grafen - coś niezwykłego 

 Źródło: pl.wikipedia.org

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Bozon Higgsa, czyli jak rozumieć rzeczy oczywiste

Co jakiś czas w wiadomościach popularnonaukowych poruszany jest temat bozonu Higgsa. Jedni twierdzą, że istnieje, inni że nie. Dotychczas nie udało się udowodnić prawdziwości tej koncepcji, jednak ważne jest to, żebyśmy rozumieli, o co w tym wszystkim chodzi - i wcale nie jest to takie skomplikowane! W znacznym skrócie: bozon Higgsa miałby być cząstką elementarną, która byłaby ucieleśnieniem... masy. Tak jak elektrony odpowiadają za ładunki elektryczne cząsteczek, tak bozon Higgsa odpowiada za dużą lub małą masę (nie ma, według współczesnych teorii, masy negatywnej). Aby było to możliwe, musiałoby istnieć specjalne pole (pole Higgsa rzecz jasna), które, oddziałując z cząstkami, nadaje im masę.

Poniżej prezentujemy film, nakręcony w CERN (przy okazji dowiemy się, jaki jest sens istnienia akceleratora cząstek), wyjaśniający w prosty sposób czym jest bozon Higgsa i jak próbuje się udowodnić jego istnienie. Film został stworzony przez ekipę tworzącą komiks sieciowy (webcomic) PhD Comics i warto go oglądać na pełnym ekranie.

The Higgs Boson Explained from PHD Comics on Vimeo.

Temperament a płodność

Jak co tydzień zachęcamy do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców", w której gośćmi redaktora Krzysztofa Michalskiego byli: dr Anna Ziomkiewicz - Wichary z Zakładu Antropologii Polskiej Akademii Nauk i dr Szymon Wichary ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Polskim naukowcom jako pierwszym na świecie udało się wykazać, że kobiecy temperament jest związany z poziomami hormonów reprodukcyjnych (a tym samym z płodnością) - sangwiniczkom o wiele łatwiej jest zajść w ciążę niż melancholiczkom...

Wieczór Odkrywców - Melancholijne usposobienie nie sprzyja zajściu w ciążę 

Źródło: kobieta.pl

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Wirusowe wiertło

Źródło: cracked.com

Na poniższej animacji przedstawiono sposób, w jaki bakteriofag (wirus infekujący bakterie, o wyglądzie podobnym do sondy księżycowej) atakuje komórkę bakterii. Ostatnio uwagę naukowców z Szwajcarskiego Instytutu Technologii W Lozannie przykuła konstrukcja wiertła. Otóż jest to struktura bardzo precyzyjna, zbudowana między innymi z atomów żelaza (które zapewniają odpowiednią wytrzymałość, a średnica wynosi zaledwie jeden nanometr!). Taki otwór jest już wystarczający, żeby wirus wpuścił swój materiał genetyczny do komórki, gdzie będzie on namnażany dzięki maszynerii bakteryjnej.

A teraz chwila zadumy - ile z "naszych" wynalazków istniało już miliony lat wcześniej? Jak widać metalowe wiertło jest znane nawet organizmom bezkomórkowym (wirusom). Więcej przeczytać można na stronie New Scientist.

Laureaci programu START w radiowej Jedynce

Zapraszamy do wysłuchania audycji "Ludzie Nauki", w której gośćmi redaktora Krzysztofa Michalskiego byli tegoroczni laureaci programu START  -  stypendium przyznawane jest przez Fundację na Rzecz Nauki Polskiej i skierowane jest do "młodych, stojących u progu kariery badaczy, którzy już mogą wykazać się sukcesami w swojej dziedzinie nauki".

O swoich badaniach i dokonaniach naukowych opowiadali: dr Andrzej Kotarba z Centrum Badań Kosmicznych PAN, zajmujący się klimatologią satelitarną i mgr inż. Radosław Kwapiszewski, doktorant z Politechniki Warszawskiej, zajmujący się opracowaniem mikroukładu typu "Lab on a chip" (do wczesnej diagnostyki medycznej niedoboru aktywności enzymatycznej kwaśnej).

Ludzie Nauki - Badania chmur i enzymów 

Źródło: bio-analyser.com

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Przełom w leczeniu czerniaka?

Jak co tydzień, zapraszamy serdecznie do wysłuchania audycji "Wieczór Odkrywców" (w każdy piątek o 21:00 możecie jej posłuchać na żywo w radiowej Jedynce) - tym razem gośćmi red. Krzysztofa Michalskiego byli: prof. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w COI, dr Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii i dr Krzysztof Łanda, ekspert od farmakoekonomiki. Eksperci opowiadali o przełomie w leczeniu czerniaka, które przyniosło, m.in. odkrycie zależności pomiędzy mutacją jednego z genów (genu BRAF), a progresją czerniaka. Wiedza na temat tego mechanizmu pozwoliła rozwinąć nowe leczenie, tzw. ukierunkowane molekularnie, które polega na blokowaniu nieprawidłowego białka, kodowanego przez ten zmutowany gen i zahamowanie wzrostu nowotworu.

Wieczór Odkrywców - Czy dojdzie do przełomu w leczeniu czerniaka?

Źródło: onkonet.pl

Źródło: Jedynka Polskie Radio

Socjalny układ immunologiczny - z życia mrówek

Ludzie zwalczają zakażenia na dwóch poziomach - organizmu i społeczności. Nie jest to specjalnie odkrywcze stwierdzenie, jednak rzadko zdajemy sobie z tego sprawę. Na poziomie organizmu działa układ immunologiczny - za pomocą specjalnych mechanizmów niszczy atakujące mikroorganizmy oraz zapobiega przyszłym zagrożeniom. Z kolei gdy mamy do czynienia z epidemią, konieczne jest wprowadzenie rozmaitych obostrzeń na poziomie społeczności rozumianej zarówno wąsko (np. rodzina, zakład pracy, szkoła) jak i szeroko (np. kraj, region, świat). Jednym z przykładów wąsko zakrojonej prewencji rozprzestrzeniania się zakażenia może być biegunka rotawirusowa, gdzie w ramach prewencji zakażenia odizolowuje się chore dzieci. W przypadku chorób mających duży potencjał zakażenia i ryzyko poważnych powikłań, konieczne jest wprowadzenie istotnych środków zapobiegawczych: od szczepionek do objęcia kwarantanną rejony, w których doszło do wybuchu epidemii. Wydaje się oczywistym, że aby stosować takie środki, konieczne są wysoko rozwinięte technologie oraz funkcje społeczne... Nic bardziej mylnego!

Źródło: wikimedia.org

W opublikowanym przed kilkoma dniami w czasopiśmie PLoS Biology artykule autorstwa zespołów z Austrii i Niemiec pokazano, w jaki sposób mrówki radzą sobie z infekcją grzybiczą na poziomie całej kolonii. Otóż zakażone mrówki bynajmniej nie były odseparowane od reszty - wręcz przeciwnie, inne mrówki zlizywały grzybnie i roznosiły je dalej. Grzyb użyty do eksperymentu to Metarhizium anisopliae - najpierw osiada on na pancerzu chitynowym, a następnie penetruje głębiej i prowadzi do śmierci zainfekowanego organizmu. Dzięki przejmowaniu części mikroorganizmów, śmiertelność w odniesieniu do całej populacji mrówek wynosiła ledwie dwa procent, co przy 60-80% zakażonych jest bardzo dobrym rezultatem.